در ارز دیجیتال و فارکس، انتخاب بروکر به‌اندازه انتخاب استراتژی معاملاتی مهم است. اما چیزی که کمتر به آن توجه می‌شود، مدل کاری بروکر است؛ یعنی اینکه بروکر به‌عنوان یک بازارساز عمل می‌کند یا صرفا واسطه و پل ارتباطی بین شما و بازار واقعی است. این مدل کاری معمولا با شاخص‌هایی چون A‑Book، B‑Book و C‑Book شناخته می‌شود. تفاوت این مدل‌ها گاهی می‌تواند تعیین‌کننده موفقیت یا شکست شما باشد. در این مقاله، با نگاهی جزئی به هر یک از این مدل‌ها می‌پردازیم، نقاط قوت و ضعف آن‌ها را بررسی می‌کنیم و شما را در انتخاب یک بروکر مناسب یاری می‌دهیم تا تفاوت‌ها را با چشم آگاه ببینید و تصمیمی منطقی بگیرید.
تعریف کلی مدل‌های A‑Book، B‑Book و C‑Book
مدل‌های A‑Book، B‑Book و C‑Book، سه روش اساسی ارائه خدمات معاملاتی توسط بروکرها هستند که هریک ماهیت متفاوتی دارند.
- در A‑Book بروکر عملا نقش واسطه دارد و معاملات شما را مستقیما به بازار بین‌المللی و تامین‌کنندگان نقدینگی منتقل می‌کند.
- B‑Book به معنای این است که بروکر معاملات مشتری را درون خود نگه می‌دارد و خود به‌عنوان طرف مقابل معامله عمل می‌کند.
- C‑Book ترکیبی از دو مدل بالا است، به این شکل که بخشی از معاملات را به بازار منتقل می‌کند و بخشی را در داخل سیستم خود مدیریت می‌کند.
هر مدل، ساختاری متفاوت از نظر هزینه، ریسک و انگیزه دارد و درک عمیق آن برای هر تریدر ضروری است تا بداند بروکرش در پس پرده چه می‌کند.
بروکر A‑Book چیست؟
بروکر A‑Book، تامین‌کننده‌ای است که وقتی شما معامله‌ای باز می‌کنید، آن را مستقیما به بازار بین‌المللی یا تأمین‌کنندگان نقدینگی ارسال می‌کند. در این مدل، بروکر عملاً دخالتی به عنوان طرف مقابل شما ندارد و تنها کارمزدی ثابت یا اسپرد را به‌عنوان سود خود برمی‌دارد.
در این ساختار، منافع بروکر همسو با منافع تریدر است؛ چون هر چه تریدر موفق‌تر باشد، حجم معاملات بیشتر می‌شود و سود بروکر نیز افزایش می‌یابد. از این جهت، تضاد منافع عمدتاً حذف می‌گردد.
البته باید اشاره کرد که برای بروکرهایی که از مدل A‑Book استفاده می‌کنند، نیاز به سرمایه بزرگ و ارتباطات قوی با تأمین‌کنندگان نقدینگی وجود دارد تا بتوانند تأخیر را کاهش دهند و اجرای معاملات بهینه‌ای ارائه دهند.
مزیت بلندمدت بروکرهای A‑Book این است که برای تریدرهای حرفه‌ای مناسب‌تر است و احتمال بروز تعارض بین تریدر و بروکر بسیار کمتر است.
بروکر B‑Book چیست؟
مدل B‑Book یا همان «بروکر بازارساز (Market Maker)» مدلی است که در آن بروکر به‌عنوان طرف مقابل معاملات مشتری عمل می‌کند. وقتی شما خرید می‌کنید، بروکر ممکن است آن معامله را نگه دارد به‌جای اینکه آن را به بازار بین‌المللی ارسال کند.
در این ساختار، سود بروکر مستقیما از زیان مشتریان تامین می‌شود؛ بنابراین تضاد منافع بالقوه‌ای وجود دارد. بروکر ممکن است تلاش کند شرایطی به‌وجود آورد که تریدر شکست بخورد تا سود بیشتری کسب کند.
با این حال، بروکر B‑Book می‌تواند برای مبتدیان مزایایی هم ارائه دهد؛ از جمله اجرای سریع‌تر معاملات، اسپردهای ثابت‌تر و کارمزد کمتر برای معاملات کوچک.
اما باید مراقب بود؛ زیرا in-house بودن معاملات می‌تواند زمینه‌ای برای دستکاری قیمت، اسلیپیج مصنوعی یا رفتار نامطلوب باشد. بنابراین انتخاب بروکر B‑Book مناسب نیازمند دقت بالا در بررسی عملکرد و شفافیت آن است.
بروکر C‑Book چیست؟
مدل C‑Book ترکیبی است؛ به این معنا که بروکر ترکیبی از مدل A‑Book و B‑Book را به کار می‌برد. یعنی برخی معاملات را به بازار می‌سپارد و برخی دیگر را در همان سیستم داخلی مدیریت می‌کند.
هدف از این مدل، متعادل کردن ریسک و سود برای بروکر است. زمانی که بروکر پیش‌بینی کند معامله خاصی ممکن است سودآور باشد، آن را در داخل نگه می‌دارد (B‑Book) و زمانی که ریسک زیاد باشد، آن را به بازار ارسال می‌کند (A‑Book).
این ترکیب می‌تواند باعث تنوع درآمدی شود و بروکر را در شرایط نوسانی بازار محافظت نماید. اما از نظر شفافیت، ممکن است برای تریدر مبهم باشد که معامله‌اش جزء کدام بخش است.
در نتیجه، سوال مهم پیش می‌آید که وقتی بروکر ترکیبی است، معاملات تریدر چگونه مدیریت می‌شود و آیا امکان تعارض منافع وجود دارد یا خیر.
مقایسه ساختاری A‑Book، B‑Book و C‑Book
برای درک بهتر تفاوت‌های این سه مدل، جدول زیر ارائه شده است:
| معیار | A‑Book | B‑Book | C‑Book |
| نقش بروکر | واسطه خالص، انتقال به بازار | طرف مقابل معامله تریدر | ترکیبی از انتقال و نگهداری داخلی |
| منبع درآمد اصلی | کمیسیون و اسپرد | سود از زیان مشتریان | ترکیب کمیسیون، اسپرد و سود داخلی |
| تضاد منافع | حداقل | بالا | متوسط تا بالا |
| مناسب برای | تریدر حرفه‌ای و بزرگ | تریدر مبتدی و کوچک | کاربران میانی و متوسط |
| ریسک بروکر | پایین‌تر | بالاتر | معتدل |
این جدول نشان می‌دهد که هیچ مدل کاملی وجود ندارد؛ بلکه انتخاب مدل مناسب، بستگی به شرایط، سبک معامله‌گری و میزان شفافیت دارد.
مزایا و معایب هر مدل بروکر
مزایا و معایب A‑Book
مزایا:
- اجرای شفاف معاملات و جلوگیری از تعارض منافع
- شرایط عادلانه‌تر بازار برای تریدرها
- امکان دسترسی به عمق نقدینگی واقعی
معایب:
- کارمزد و هزینه‌های بیشتر برای بروکر و به طبع هزینه‌های بیشتر برای تریدر
- نیاز به زیرساخت قوی و اتصال به تأمین‌کنندگان نقدینگی مختلف
- احتمال تأخیر در اجرا در بازارهای بسیار سریع
مزایا و معایب B‑Book
مزایا:
- هزینه‌ی پایین‌تر برای تریدر (اسپرد محدود / بزرگ)
- اجرای سریع و داخلی معاملات
- بروکر کنترل کامل بر پوزیشن‌ها دارد
معایب:
- تضاد منافع شدید بین بروکر و تریدر
- امکان دستکاری قیمت یا اسلیپیج مصنوعی
- شفافیت پایین‌تر
مزایا و معایب C‑Book
مزایا:
- تعادل میان سود بروکر و منافع تریدر
- انعطاف در پوشش ریسک بروکر
- امکان انتخاب مدل بهینه برای معاملات خاص
معایب:
- پیچیدگی در شفافیت برای تریدر
- عدم اطمینان از اینکه معامله در کدام حالت اجرا شود
- احتمال بروز تعارض منافع در بخش‌هایی از معاملات
هر مدل نقاط قوت و ضعف خود را دارد؛ مهم آن است که تریدر بداند در چه مدلی معامله می‌کند.
نحوه درآمد بروکر در هر مدل
در مدل A‑Book، بروکر عمدتا از کارمزد (کمیسیون) یا اسپرد کسب درآمد می‌کند. او تقریباً هیچ ریسکی از معاملات کاربران نمی‌پذیرد و تنها به حجم معاملات وابسته است. هر چه کاربران بیشتر معامله کنند، درآمد بروکر افزایش می‌یابد.
در B‑Book، درآمد بروکر مستقیما از زیان کاربران حاصل می‌شود. اگر کاربری موقعیتی باز کند و زیان کند، آن زیان به نفع بروکر تبدیل می‌شود. بنابراین انگیزه بروکر برای نگاه داشتن معاملات در شرایط زیان‌ده وجود دارد.
مدل C‑Book درآمد ترکیبی دارد: بخشی از معاملات ارسال به بازار (کمیسیون) و بخشی از معاملات داخلی (سود مقابلی). این مدل تنوع درآمدی برای بروکر فراهم می‌کند و باعث می‌شود در شرایط نوسانی نیز بتواند درآمد پایداری داشته باشد.
درک نحوه درآمد بروکر، به شما کمک می‌کند رفتارش در شرایط گوناگون بازار را پیش‌بینی کنید.
ریسک‌ها و چالش‌های هر مدل بروکر
هر مدل بروکری با ریسک‌ها و چالش‌های خاص خودش همراه است:
- در مدل A‑Book، بروکر باید هزینه زیرساخت‌های سنگین و ارتباط با تأمین‌کنندگان نقدینگی را تحمل کند.
- در B‑Book، تضاد منافع ممکن است به از دست رفتن اعتماد مشتری و شکایت‌های حقوقی بینجامد.
- در حالت C‑Book، تشخیص اینکه معامله شما در چه مدلی اجرا شده، ممکن است دشوار باشد و سوء اعتماد ایجاد کند.
- همچنین در بازارهای پرنوسان، اگر معاملات B‑Book بیش از حد زیان‌ده باشند، بروکر ممکن است ضرر سنگین متحمل شود.
- در بازارهای نامطلوب یا زمانی که نقدینگی پایین است، هر مدل با چالش اجرای سریع روبرو می‌شود.
بروکرها معمولا تلاش می‌کنند این ریسک‌ها را با مدیریت ترکیبی، بیمه‌ها یا پوشش نقدینگی کاهش دهند.
جمع‌بندی
مدل‌های A‑Book، B‑Book و C‑Book ابعاد مختلف ساختار بروکرها را نمایان می‌سازند؛ هر یک با ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود. در مدل A‑Book شفافیت و هم‌پوشانی منافع بیشتر است، در B‑Book کنترل داخلی معاملات برای بروکر فراهم می‌آید، و مدل C‑Book توازنی میان این دو فراهم می‌کند. انتخاب مدل مناسب، تاثیری مستقیم بر استراتژی، ریسک و تجربه معاملاتی شما دارد. بنابراین در هنگام انتخاب بروکر، حتما مدل کاری آن را در نظر بگیرید، آن را بررسی کنید و مطمئن شوید که با سبک معامله‌گری شما هماهنگ باشد.
